Het idee kwam van Bastiaan, hij wilde na alle geschiedenislessen wel een keer naar Auschwitz toe. En Polen was een land waar we nog niet naar toe waren geweest. In eerste instantie wilden we een roadtrip door het land maken ’tegen de klok in’ via de Duitse steden Leipzig en Dresden maar door alle extra restricties kozen we ervoor om via de snelste weg richting Polen te gaan.
Kostrzyn nad Odrą
In een keer door Duitsland heen en te stoppen in de eerste interessante plaats net over de grens: Kostrzyn nad Odrą. Dit reisverslag kan lezen als een lange geschiedenisles maar de geschiedenis is in Polen nooit ver weg.
De oude stad binnen het bastion Konig wordt ook wel het Pompei van Polen genoemd. Het oude stratenplan is nog helemaal zichtbaar maar werd na de verwoestingen in de tweede wereldoorlog niet meer herbouwd.
Delen van het Bastion zelf zijn wel weer in ere hersteld. Dit is de Berlijnse poort.
Rivier de Oder met aan de andere kant Duitsland.
Poznan
Volgende stop was Poznan, een van de oudste steden van Polen.
Aan standbeelden geen gebrek in deze schitterende stad. Poznan was de eerste hoofdstad van Polen.
Stary Rynek
Het raadhuis van de zijkant gezien, omringd door kroegen.
Bierproeverij bij Jabeerwocky in Poznan. Aanrader.
Koninklijk kasteel.
Poznan Army Monument. Het leger van Poznan hield de Duitsers bijna twee weken lang tegen aan het begin van de tweede Wereldoorlog.
Begraafplaats waar gesneuvelde Russen en geallieerden naast elkaar uit de Tweede Wereldoorlog liggen. Poznan was de laatste grote stad in Duitse handen op weg naar Berlijn aan het einde van de tweede Wereldoorlog.
In de Citadel een museum gewijd aan die dagen.
Op de achtergrond de graven van de soldaten van de commonwealth. Vooraan de graven van Poolse soldaten.
1956 verwijst naar de eerste opstand tegen de communisten. Voor vrijheid, recht en brood! gingen de fabriekswerkers de straat op.
In het museum veel wapentuig uit WWII maar ook materiaal uit de koude oorlog. Buiten liep een oud baasje die vroeg of we een foto van hem wilden maken voor deze MIG. Hij had hier nog in gevlogen.
Vliegende doodskisten, als je naast zo’n vliegtuig staat (en zeker die redelijk kleine MIG dan krijg je vanzelf al claustrofobie).
Na al die musea tijd voor de inwendige mens. Pierogi, Poolse dumplings. Superlekker.
Bastiaan hield het bij aardappelpannenkoeken.
Stary Browar, nu een winkelcentrum. Ooit een bierbrouwerij.
Torun
Torun is trots op hun beroemde plaatsgenoot Copernicus maar ook aan het feit dat Paus Jan Pawel II er een bezoek bracht.
Copernicus.
Een van de pleinen in Torun, de stad is in zijn geheel werelderfgoed.
Prima voetbalveldje.
Zeg nou zelf.
The royal family.
Bastiaan wederom in zijn element
Torun is behalve de geboorteplaats van Copernicus ook de stad van de kruidkoeken.
Het hellende huis in Torun.
Sandra mijmert in de augustuszon.
Het geboortehuis van Copernicus.
Bij dit gedicht kregen we zoveel heimwee dat we bijna naar huis wilden gaan. Bijna.
Uit eten in een zogenaamde melkbar. Een overblijfsel van het communisme waar je bestelling in een soort kantine in het Pools omgeroepen werd. Prima voedsel voor een habbenkrats.
Gdansk
Gdansk, schitterende stad. Alleen druk, druk. Niet normaal.
Echt heel mooi maar je kon op sommige plekken over de hoofden lopen.
Danzig dus.
Malbork
Na Gdansk op weg richting Malbork om het kasteel van de Duitse Ridderoorde te bezoeken. Het grootste kasteel van Europa. In 1457 moesten de Duitse ridders het kasteel wel opgeven. Ze hadden geen geld meer om hun huurlingen te betalen in de oorlog tegen de Polen. Diezelfde Polen die het kasteel direct opkochten.
Aan het eind van de tweede wereldoorlog probeerden de Russen het kasteel te vernietigen omdat het een symbool van het Nazisme was geworden.
Mocht je het (in de zomer) willen bezoeken boek dan online een kaartje. Ik heb namelijk echt mijn best moeten doen om geen mensen op de foto te krijgen. Want ook hier was het enorm druk.
Sztutowo
Niet ver van Gdansk ligt het plaatsje Sztutowo (in het Duits Stutthof) en daar lag concentratiekamp Stutthof.
Stutthof was het eerste concentratiekamp dat door de nazi’s tijdens de Tweede Wereldoorlog buiten het vooroorlogse Duitsland in gebruik werd genomen, namelijk op 2 september 1939, daags na de inval in Polen. Op 9 mei 1945 werd het (als laatste concentratiekamp) bevrijd.
Tot 1943 was Stutthof geen vernietigingskamp, maar een crematorium. Gaskamers werden in 1943 gebouwd. In juni 1944 werd Stutthof toegevoegd aan de lijst van vernietigingskampen van de Endlösung. Per keer konden in de gaskamer honderdvijftig mensen van het leven worden beroofd, maar vaak werden gevangenen ook vergast met uitlaatgassen in gaswagens.
Van september 1939 tot mei 1945 zaten in totaal ongeveer 110.000 mensen vast in het kamp. Tussen de 60.000 en 85.000van hen werden om het leven gebracht, terwijl 22.500 personen naar andere kampen werden overgebracht toen de geallieerden Stutthof naderden.
Voor de gaskamer, achterin het crematorium.
Verbrandingsovens.
Wolfsschanze
Een stuk verder naar het noord-oosten van Polen, vlakbij de Russische grens (mijn telefoon kreeg een berichtje ‘welkom in Rusland’, ligt het plaatsje Gierloz. En daar, verscholen in de bossen ligt de Wolfsschanze. Tussen 1941 en 1944 een van de hoofdkwartieren van Hitler.
Vanuit deze plek met 500 Nazi-officieren en ruim 1500 soldaten leidde Hitler de inval in Rusland en later de genocide op de Joden. Hitler zelf bracht er meer dan drie jaar door. Van 24 juni 1941 tot eind november 1944. Het is ook de plek waar operatie Walkure werd uitgevoerd, de mislukt aanslag op Hitlers leven. Mussolini bezocht de Fuhrer drie keer op deze plek.
Het hoofdkwartier had haar eigen energiecentrale, treinstation, vliegveld en in de centrale sector bevonden zich de kwartieren van de belangrijkste vertegenwoordigers van de regering, het officierenverblijf en een bioscoop. Het geheel was gecamoufleerd, omgeven met versperringen en mijnenvelden. Toen de Duitsers zich in 1945 het hoofdkwartier moesten verlaten hebben zij de meeste gebouwen opgeblazen zodat er alleen nog ruïnes zijn ter bezichtiging.
Op sommige plekken zijn de muren en plafonds meer dan 4 meter dik.
Bastiaan naast een bunker.
Mrawogo
Mrawogo ligt in het merengebied in Mazurie. Een schitterende omgeving.
De Paus is nooit ver weg.
Ons hotel.
Dagelijkse kost op het terras of in de kroeg.
Bastiaan zijn favoriete bezigheid in deze omgeving.
Gevaarlijke bezigheden.
En iets minder gevaarlijke bezigheden.
Warschau
Warschau. Stad die bijna compleet vernietigd werd. Eerst door de Nazi’s en daarna door het rode leger. Het centrum is herbouwd aan de hand van oude plattegronden, tekeningen, foto’s en schilderijen.
Adam Mickiewicz, de nationale dichter van Polen.
De binnenstad, compleet herbouwd.
Het nationale stadion gezien vanaf de binnenstad.
Veel nieuwbouw in de stad.
Sightseeing maakt dorstig.
Tijdens een rondje hardlopen kwam ik nog langs dit pareltje.
Crosstown traffic.
Hier was de grens van het Joodse Ghetto.
Monument van de helden van het getto. Deze strijders hielden, met de moed der wanhoop, de Duitsers ruim een maand tegen met alles dat ze hadden.
Terug richting het centrum met een lime-step. Ideale vervoersmiddelen in Polen.
Krakau
Na Warschau was het tijd voor Krakau. Niet alleen voor de mooie stad, want dat is Krakau. Maar ook omdat we Auschwitz wilden bezoeken. Het bezoek begint in Auschwitz I. Bekend van het cynisme bord ‘Arbeit macht frei’.
De barakken in Auschwitz I.
De executieplaats.
Dit is de enige overgebleven gaskamer in Auschwitz I en II omdat deze ook dienst deed als schuilkelder. De gaskamers en crematoria in Auschwitz-Birkenau zijn allemaal opgeblazen om bewijsmateriaal te vernietigen.
De verbrandingsovens.
Drie kilometer verderop ligt Auschwitz II – Birkenau. Het massale vernietigingskamp van de Duitsers. Op deze plek vond de selectie plaats tussen mensen die direct naar de gaskamers gingen en de mensen die nog nuttig waren als arbeiders. Die laatste groep hield het meestal ook niet lang vol.
Een stille getuige.
Dit restaurantje net buiten het centrum was onze favoriet. De hoogbejaarde dame spreekt geen letter Engels maar met handen en voeten lukte het prima om wat te bestellen.
In de oude Joodse wijk zijn nu veel kroegen en restaurants te vinden.
Synagoge.
Rondom de synagoge veel orthodoxe Joden.
Tijd voor bier.
De zoutmijnen van Wieliczka. Tijdens de tour ga je zo’n 130 meter onder de grond. In de oude zoutmijn, die nog veel dieper gaat, zijn zalen en kerken gemaakt door de mijnwerkers. Leuk om te bezoeken.
Alles is uitgehakt in het zout van de mijn.
Altijd al een keer in zo’n lift willen staan.
Via Gliwice (waar ik nog een voetbalwedstrijd bezocht) en een overnachting in een Disney-kasteel in Moszna gingen we weer terug naar huis. 3700 kilometer gereden en veel indrukken rijker. Polen is écht een aanrader.
Achteraf nog het goedkoopste hotel ook.
